Τα ηλεκτρικά ποδήλατα μπήκαν με ορμή στις ζωές μας την τελευταία τετραετία, κυρίως εντός της πανδημίας και στον απόηχο αυτής, ως εναλλακτικά μέσα μετακίνησης που όμως απαιτούν ελάχιστη προσπάθεια από τον ποδηλάτη, χάρη στην ηλεκτρική τους υποβοήθηση. Έτσι, βρήκαν απήχηση σε μεγάλη μερίδα του ελληνικού κοινού, ακόμα και σε ανθρώπους που δεν σκέφτονταν ποτέ το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσουν ένα συμβατικό ποδήλατο, για πολλούς και διάφορους λόγους. Η σύγχρονη τεχνολογία e-bikes και κυρίως, μπαταριών Λιθίου, ξεχωρίζει τα νέα ηλεκτρικά ποδήλατα από τα παλαιότερα και πλέον προσφέρει αυτό που επί δεκαετίες περιμέναμε, μια σχετικά άνετη και εύκολη καθημερινή μετακίνηση, ακόμα και μεταφορά ελαφρών φορτίων, με σχεδόν μηδενικό “αποτύπωμα” και συνδυάζοντας χαλάρωση/αναψυχή με το commuting. Αυτά, όμως, τα ξέρετε.
Κάτι που έγινε σαφές εξ’αρχής είναι οτι τα e-bikes κοστίζουν αρκετά περισσότερο από τα συμβατικά ποδήλατα. Πλέον η πλειονότητα των entry-level ηλεκτρικών ποδηλάτων εντοπίζεται μεταξύ των €1.000-1.500, με πιο ποιοτικά μοντέλα να βρίσκονται στο φάσμα έως τις €2.500 και τα πραγματικά high-end να συνεχίζουν από εκεί μέχρι και… πενταψήφια επίπεδα (για τους hardcore αναβάτες και ειδική χρήση, π.χ. trailing). Η κρατική επιδότηση του 40% βοήθησε αρκετά την κατάσταση αλλά σε κάθε περίπτωση, είναι ένα ερώτημα που θέλουμε να απαντήσουμε εδώ και καιρό: Γιατί είναι “ακριβά” τα ηλεκτρικά ποδήλατα; Και είναι όντως τόσο πιο ακριβά σε σχέση με τα συμβατικά;
Ηλεκτρική υποβοήθηση
Στο παρόν άρθρο θα σταθούμε περισσότερο στη mid-range προς high-end κατηγορία ηλεκτρικών ποδηλάτων, από τις €2.000 και άνω, καθώς θεωρούμε οτι για κάποιον που κάνει δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινά, μια τέτοια επένδυση σε e-bike αξίζει.
Προφανώς, λοιπόν, η κύρια διαφορά στο κόστος ενός απλού ποδηλάτου με ένα e-bike είναι η ηλεκτρική υποβοήθηση. Ωστόσο, δεν είναι ένα εξάρτημα αλλά ένας συνδυασμός εξαρτημάτων και περιφερειακών που περιλαμβάνουν τον ηλεκτροκινητήρα, την μπαταρία, τον controller, την οθόνη, τα χειριστήρια και την καλωδίωση. Ειδικά ο ηλεκτροκινητήρας και η μπαταρία αποτελούν το μεγαλύτερο κόστος ενός e-bike και αν προέρχονται από επώνυμους, μεγάλους κατασκευαστές (π.χ. Bosch, Shimano, Samsung, LG, CATL, Panasonic κ.λπ.), σίγουρα προσθέτουν αρκετές εκατοντάδες ευρώ στην τελική του τιμή.
Για παράδειγμα η Bosch προσφέρει “πακέτο” τα μοτέρ μεσαίας τριβής της μαζί με τις μπαταρίες (Bosch PowerTube) ώστε να εξασφαλίζει την άψογη συνεργασία και αξιοπιστία του όλου συστήματος. Με τις μπαταρίες, φυσικά, να αποτελούνται από επώνυμα στοιχεία όπως της LG, προσφέροντας μεγάλη διάρκεια ζωής και αυτονομία.
Μιλώντας για ηλεκτροκινητήρες μεσαίας τριβής (mid–drive), είναι ένα από τα κύρια στοιχεία που ξεχωρίζουν τα low-end e-bikes με hub ηλεκτροκινητήρες (στον τροχό) σε σχέση με τα ανώτερα μοντέλα. Όπως σας έχουμε γράψει και στο παρελθόν και έχουμε αναλύσει πολλές φορές μέσα από τα video μας, ένα mid-drive motor έχει πολλά πλεονεκτήματα σε σχέση με ένα hub motor και αξίζει τα επιπλέον χρήματα, με το παραπάνω. Περισσότερη ροπή, καλύτερο κέντρο βάρους του ποδηλάτου, άμεση απόκριση στο “πάτα-άσε” (σε αντίθεση με τα hub motors που συχνά θέλουν μέχρι και 1-1,5″ για να αρχίσουν ή να παύσουν την υποβοήθηση), λιγότερα καλώδια, ευκολότερη συντήρηση του πίσω τροχού (ακτινολόγηση, αλλαγή ελαστικού κ.λπ.). Έχοντας οδηγήσει δεκάδες e-bikes της αγοράς, μπορούμε με σιγουριά να πούμε οτι η καλύτερη επιλογή είναι πάντα ένα mid-drive ποδήλατο και αν κάνετε μια δοκιμή, θα καταλάβετε αμέσως γιατί.
Όσον αφορά τις μπαταρίες, είναι μια… πονεμένη ιστορία που αρκετοί από τους πρώτους αγοραστές φθηνών ηλεκτρικών ποδηλάτων έζησαν από πρώτο χέρι. Κάποιες μπαταρίες είναι σαφώς πιο οικονομικές από άλλες, υποσχόμενες μεγάλη χωρητικότητα και εκατοντάδες κύκλους φόρτισης. Στην πράξη, όμως, αρκετές από αυτές άντεξαν το πολύ 6-24 μήνες χρήσης, προτού χρειαστούν αντικατάσταση, με το κόστος συνήθως να φτάνει τα €300-400. Αυτό είναι το “premium” των επώνυμων μπαταριών οι οποίες όχι απλά ενσωματώνουν επώνυμα στοιχεία λιθίου, αλλά κατασκευάζονται με υψηλότερες προδιαγραφές, αυστηρότερο ποιοτικό έλεγχο και συνδυάζονται με ποιοτικότερο BMS και φορτιστή ώστε ο συνδυασμός να είναι αξιόπιστος και με αντοχή στο χρόνο. Φυσικά, αυτό έχει επίπτωση και στην εμπειρία χρήσης καθώς μια μέτριας ποιότητας μπαταρία αρχίζει να χάνει την απόδοση και χωρητικότητά της σύντομα, με αποτέλεσμα ασθενέστερη υποβοήθηση του ποδηλάτου, μικρότερη αυτονομία και όχι μόνο.
Τέλος, υπάρχει και η οθόνη που παρ΄ότι σχετικά μικρού κόστους, επίσης μπορεί να κάνει τη διαφορά σε ορισμένες περιπτώσεις. Οι high-end οθόνες προσφέρουν και bluetooth συνδεσιμότητα με το κινητό του χρήστη για firmware updates και έλεγχο παραμέτρων/λειτουργιών/στατιστικών, κάτι που σπάνια βλέπουμε σε χαμηλότερης κατηγορίας μοντέλα.
Λοιπά high–end περιφερειακά
ΟΚ, καλύψαμε το “ηλεκτρικό” κομμάτι των e-bikes και το πως επηρεάζει το κόστος τους, αλλά και την εμπειρία χρήστη σε μεγάλο βαθμό. Όμως, δεν είναι μόνο τα ηλεκτρικά-ηλεκτρονικά που έχουν σημασία στην ποδηλάτηση. Άλλα περιφερειακά που μας ενδιαφέρουν πάντα είναι τα φρένα, η ανάρτηση (αν υπάρχει), τα ελαστικά και φυσικά, το σασί καθαυτό.
Τα φρένα είναι μάλλον το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα. Τα low-end ηλεκτρικά ποδήλατα έχουν μηχανικά δισκόφρενα που, όσο καλορυθμισμένα κι αν είναι, προσφέρουν μέτρια (έως και κακή) αίσθηση στο χέρι (μανέτα), κουράζοντάς τον ποδηλάτη. Ενίοτε, μάλιστα, ένα μηχανικό φρένο μπορεί να μην εμπνέει καν εμπιστοσύνη και να αυξάνει την απόσταση ακινητοποίησης. Μια από τις αγαπημένες μας στιγμές κατά την δοκιμή e-bike είναι η πρώτη επαφή με ένα υδραυλικό σύστημα φρένων, όπως της Shimanο ή της Magura. Η διαφορά στο feedback και στην δύναμη που απαιτείται στη μανέτα είναι σχεδόν… εξωπραγματική και κάνει απολαυστικό το φρενάρισμα, δίχως υπερβολή. Πέραν αυτού, όμως, το ανώτερο modulation μπορεί να μεταφραστεί ακόμα και σε διαφορά λίγων μέτρων του σημείου ακινητοποίησης, το οποίο σε μια οριακή κατάσταση μπορεί να σας γλιτώσει από μια σύγκρουση/ατύχημα. Άλλη μια περίπτωση που η δοκιμή θα σας πείσει πλήρως για τα παραπάνω και σίγουρα τα υδραυλικά φρένα είναι ένα επιπλέον κόστος που θεωρούμε οτι αξίζει και με το παραπάνω, άλλωστε πρόκειται και για ζήτημα ασφάλειας.
Τα επώνυμα και ποιοτικά ελαστικά είναι επίσης σημαντικά και δεν χρειάζεται να αναλύσουμε ιδιαίτερα το γιατί. Για παράδειγμα τα ελαστικά των Schwalbe (π.χ. Moustache Samedi 28.1) και Hutchinson (π.χ. Moustache Xroad 1 Open) μπορεί να μην σας είναι πολύ γνώριμα, αλλά αποτελούν premium προτάσεις που θα βρείτε σε ποιοτικά e-bikes και μπορούν να κάνουν τη διαφορά στο δρόμο. Στον τομέα της μετάδοσης, εταιρείες όπως η πασίγνωστη Shimano προσφέρουν και οικονομικές λύσεις αλλά σε πιο ποιοτικά μοντέλα βλέπουμε και περισσότερες σχέσεις μετάδοσης, όσο και ποιοτικότερο ντεραγιέ αλλά και επιλογέα στο τιμόνι. Εξαρτήματα που προσφέρουν μεγαλύτερη αξιοπιστία και ακρίβεια στον έλεγχο αλλά και αμεσότερη απόκριση. Σε κανέναν μας δεν αρέσει μια μετάδοση που αλλάζει σχέσεις… “στο περίπου” και καταπονεί αναίτια την αλυσίδα και τα γρανάζια, ενώ ταυτόχρονα μας δυσκολεύει σε αλλαγές μέσα στην πόλη, σε μια ανηφόρα, στο ξεκίνημα από στάση κ.λπ.
Στα high-end e-bikes βρίσκουμε και τα πλέον εξελιγμένα συστήματα μετάδοσης με ιμάντα ή/και “εσωτερικές” σχέσεις που ενσωματώνονται στο hub, χωρίς κασέτα/freewheel (παράδειγμα το RIESE & MULLER Nevo GT Automatic ή το Roadster Vario). Εκεί η αλλαγή σχέσης σχεδόν δεν γίνεται αντιληπτή και θυμίζει… “αυτόματο σασμάν”, συμβαίνει πολύ ταχύτερα και ομαλότερα, ενώ δεν υπάρχει και ανάγκη τακτικού ελέγχου και συντήρησης από τον κάτοχο. Σίγουρα το κόστος είναι σαφώς υψηλότερο, αλλά για όσους μπορούν να το επωμιστούν, είναι μια πολύ ωραία αναβάθμιση.
Τελευταία, αλλά όχι από πλευράς σημασίας, η ανάρτηση. Ένα εμπρός πηρούνι θα βρείτε στα περισσότερα e-bikes της αγοράς, αλλά μοντέλο από μοντέλο διαφέρει σημαντικά. Η διαδρομή (π.χ. 80mm) δεν λέει όλη την αλήθεια ενώ ακόμα και εντός της ίδιας γκάμας (π.χ. Suntour), υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην απόσβεση κραδασμών και τη γενικότερη λειτουργία. Σε όσους κυκλοφορούν τακτικά και εκτός δρόμου ή θέλουν την μέγιστη άνεση για δρόμους με κακοτεχνίες, η λύση είναι full-suspension, με το αντίστοιχο κόστος βέβαια (π.χ. Moustache Xroad FS3). Όπως ισχύει και σχεδόν για κάθε περιφερειακό, ένα πολύ “φθηνό” full-suspension e-bike μπορεί να είναι ακόμα και χειρότερο από ένα ποιοτικό e-bike που έχει μόνο εμπρός ανάρτηση. Και όσο ανεβαίνουμε επίπεδο, ένα ακριβότερο full-suspension μοντέλο μπορεί να προσφέρει απόσβεση κραδασμών και διαρκή επαφή των ελαστικών με το δρόμο που ένα low-end μοντέλο αδυνατεί να καταφέρει.
Τελικά, αξίζει το κόστος;
Για ένα τελικό συμπέρασμα και μια σαφή απάντηση, θα πούμε οτι εξαρτάται από το budget σας, τη χρήση που κάνετε και τις προσωπικές σας ανάγκες και απαιτήσεις. Προσωπική μας άποψη είναι οτι για όσους χρησιμοποιούν το ποδήλατο καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά, το ελάχιστο budget πρέπει να πλησιάζει τις €2.000 (προ επιδότησης) για καλό σασί, ποιοτικά περιφερειακά, επώνυμη μπαταρία και μια αξιοπρεπή εμπειρία χρήσης. Ακόμα και για σκοπούς αναψυχής, όμως, εντός και εκτός δρόμου, ένα ποιοτικό e-bike θα σας προσφέρει απόλαυση και αξιοπιστία, σε σχέση με ένα low-end. Για τους πιο απαιτητικούς ή όσους κάνουν πολλές δεκάδες χιλιόμετρα καθημερινά, με ή χωρίς φορτίο, χρειάζεται μεγαλύτερη μπαταρία, βελτιωμένη εργονομία και ανάρτηση, άρα αντίστοιχα μπορείτε να κινηθείτε κοντά στις €2.500-3.000.
Βέβαια, υπάρχει πάντα και η λύση της ενοικίασης/leasing, αν δεν θέλετε να επωμιστείτε το πλήρες κόστος αγοράς ή αν θέλετε το ποδήλατο μόνο για λίγους/συγκεκριμένους μήνες του χρόνου! Με το Rent & Ride, για παράδειγμα, μπορείτε να έχετε ένα high-end ποδήλατο με κόστος από €3/μέρα περίπου, όσο κοστίζουν 2 εισιτήρια για τα ΜΜΜ. Αν σκοπεύετε να κάνετε τακτική χρήση, συμφέρει και με το παραπάνω.
Από εκει και πέρα, ανάλογα με το budget σας φυσικά, μπορείτε να βρείτε πολύ πιο high-end προτάσεις, ακόμα και ηλεκτρικά ποδήλατα που σας υποβοηθούν μέχρι τα 45 Km/h νόμιμα (π.χ. το Moustache Friday FS Speed Dual ή το RIESE & MULLER SuperCharger GT Rohloff HS), τα περίφημα speed pedelecs για τα οποία σας έχουμε γράψει εδώ. Όπως και εξαιρετικές λύσεις για σκληρή χρήση εκτός δρόμου (π.χ. KTM Macina Prowler Master ή το Moustache Trail 9), στις οποίες ισχύει ξεκάθαρα το… “ό,τι πληρώνεις, παίρνεις”. Εν ολίγοις, όταν έρθει η ώρα για αγορά e-bikes, προσπαθήστε να εξαντλήσετε το διάθεσιμο budget σας και δεν θα το μετανιώσετε, ειδικά σε βάθος χρόνου!
