Με τα ηλεκτρικά πατίνια να κατακλύζουν την Ελλάδα και το κοινό να βρίσκει σε αυτά ένα νέο, ευέλικτο και οικονομικό μέσο ατομικής μετακίνησης, αλλά και τις επιδοτήσεις για ηλεκτρικά ποδήλατα να “ταράζουν” τα στάσιμα νερά της αγοράς, μοιραία προκύπτει το εξής δίλημμα: Ηλεκτρικό πατίνι ή ηλεκτρικό ποδήλατο; Παρ’ότι δηλώνουμε ελαφρώς… biased υπέρ του πρώτου, όμως, τα ποδήλατα έχουν… τη χάρη τους και πολλά, σημαντικά πλεονεκτήματα.
Για το λόγο αυτό, θα προσπαθήσουμε στο παρόν άρθρο να δώσουμε απάντηση στο ερώτημα και μια λύση στον πονοκέφαλο που ίσως ταλαιπωρεί όσους από εσάς ενδιαφέρεστε για την αγορά ενός ηλεκτρικού μέσου ατομικής μετακίνησης. Let’s roll!
Κοινά χαρακτηριστικά
Θεωρούμε αυτονόητο πως ορισμένα πλεονεκτήματα είναι κοινά και για τις δύο κατηγορίες οχημάτων. Για παράδειγμα, το σχεδόν μηδαμινό κόστος χρήσης/φόρτισης. Η ελάχιστη προσπάθεια που απαιτείται από το χρήστη για να κινηθεί. Η εύκολη αποθήκευση/μεταφορά με τα χέρια και η ευελιξία μέσα στην πόλη, ανάμεσα στα αυτοκίνητα, τις μηχανές, τους πεζούς. Η μη εκπομπή ρύπων. Ο μηδενικός παραγόμενος θόρυβος. Η απαλλαγή από φόρους, τέλη, ασφάλεια (προς το παρόν), δίπλωμα κ.λπ. Αρκετά από αυτά έχουν αναφερθεί και στο βίντεό μας, “τα υπέρ και τα κατά της ηλεκτροκίνησης”. Με δεδομένα τα παραπάνω, λοιπόν, πάμε να δούμε τα στοιχεία που διαφοροποιούν τις δύο κατηγορίες οχημάτων.
Ξεκινάμε, φυσικά, με τα αγαπημένα μας πατίνια, τα οποία οι περισσότεροι αναγνώστες μας γνωρίζετε πολύ καλά. Είναι πολύ πιθανόν, άλλωστε, να μπήκατε κι εσείς στον κόσμο της ηλεκτροκίνησης με ένα από τα δημοφιλή μοντέλα της Xiaomi (M365 ή M365 Pro) και ίσως σκέφτεστε ήδη το upgrade. Ωστόσο, είτε δεν έχετε πατίνι/ποδήλατο, είτε είστε κάτοχος πατινιού, το δίλημμα ισχύει και για εσάς. Αλλά πριν δούμε τα θετικά των ποδηλάτων, ας δούμε τα θετικά των πατινιών.
Τα υπέρ (+) για το ηλεκτρικό πατίνι
Ευελιξία
Ξεκινάμε με το κύριο πλεονέκτημα και αυτό που μας έκανε να τα αγαπήσουμε εξ’αρχής, την ευελιξία τους. Τα πατίνια είναι compact, με πολύ μικρό μήκος και πλάτος και έχουν πολύ χαμηλό κέντρο βάρους, λόγω του χαμηλού deck. Αν ανήκατε στη γενιά των skateboarders σίγουρα βολευτήκατε γρήγορα πάνω στο πατίνι και σας φάνηκε παιχνιδάκι. Σε σύγκριση με το ποδήλατο, η όρθια θέση του αναβάτη προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία, ειδικά στο μποτιλιάρισμα και όταν πρέπει να περάσετε από στενά σημεία, π.χ. ανάμεσα από αυτοκίνητα/μηχανές, ανάμεσα από εμπόδια σε στενά πεζοδρόμια κ.λπ.
Επιπλέον, όντας τόσο κοντά στο έδαφος και σε όρθια θέση, μπορείτε πρακτικά να κατεβείτε από το πατίνι και να συνεχίσετε με τα πόδια απλώς μειώνοντας ταχύτητα και… πηδώντας/κατεβαίνοντας από αυτό. Θα εκπλαγείτε με το πόσο χρήσιμη είναι αυτή η δυνατότητα στο ασφυκτικά γεμάτο κέντρο μιας πόλης. Το αίσθημα ελευθερίας που προσφέρει δε συγκρίνεται με κανενός άλλου οχήματος και ξεπερνιέται μόνο από… το να κινείστε πεζή!
Μικρό βάρος…
Σαφώς, εξ’ίσου σημαντικά πλεονεκτήματα των πατινιών. Ένα τυπικό, οικονομικό μοντέλο με αυτονομία 20-30 Km ζυγίζει περί τα 12-15 κιλά. Αυτό σημαίνει ότι με άνεση μπορείτε να το ανεβάσετε σε ένα πεζοδρόμιο με το ένα σας χέρι, να το κατεβάσετε στο σταθμό του μετρό από τις σκάλες, να το βάλετε σε ένα λεωφορείο, να το ανεβάσετε στους ορόφους ενός κτιρίου κ.ο.κ. Ναι, όσο πάμε σε ακριβότερα και ισχυρότερα μοντέλα το βάρος αυξάνεται και μπορεί να φτάσει ακόμα και τα 40-50 κιλά. Αλλά για μεσαία μοντέλα με βάρος έως 18-20 κιλών, η μεταφορά είναι πανεύκολη ακόμα και με το ένα χέρι.
…και διαστάσεις
Οι διαστάσεις πάνε “χέρι-χέρι” με το βάρος και είναι εξαιρετικά μικρές, καθώς σχεδόν όλα τα πατίνια είναι εκ κατασκευής “σπαστά” και αναδιπλώνονται, έτσι χωράνε άνετα στο πορτ-μπαγκάζ ενός ΙΧ, στα πίσω καθίσματα, κάτω από το γραφείο σας στη δουλειά, σε μια ειδική τσάντα μεταφοράς για το λεωφορείο/τρόλει (είναι υποχρεωτική), κάτω από τα καθίσματα του μετρό κ.λπ. Σχεδόν κανείς δε θα σας παραπονεθεί ποτέ για ένα διπλωμένο πατίνι, όπου κι αν χρειαστεί να το μεταφέρετε/τοποθετήσετε, κάτι που δεν ισχύει ακόμα και ένα σπαστό, ηλεκτρικό ποδήλατο, κυρίως εξ’αιτίας των μεγάλων του τροχών και του ύψου του σκελετού του.
Έτσι, γλιτώνετε το άγχος του να αφήνετε το πατίνι σας χωρίς έλεγχο σε εξωτερικούς χώρους, έστω και κλειδωμένο/δεμένο, αφού μπορείτε να το έχετε σχεδόν παντού μαζί σας. Ακόμα και στους κινηματογράφους (προ καραντίνας), ποτέ δεν είχα πρόβλημα να το πάρω μαζί μου, τοποθετώντας το συνήθως στο εμπρός μέρος της αίθουσας, κάτω από την επιφάνεια προβολής, για παράδειγμα. Για εμένα ήταν πολύ σημαντικό καθώς έχω υπάρξει θύμα κλοπής 2 κλειδωμένων ποδηλάτων στο κέντρο της Αθήνας και με το πατίνι… βρήκα την ησυχία μου.
Επιπλέον, τα πατίνια είναι μακράν το ιδανικότερο μέσο για συνδυασμό με ΜΜΜ/ΙΧ και τη “last mile” μετακίνηση, καθώς μπορείτε να παρκάρετε 1-2 χιλιόμετρα από τον τελικό σας προορισμό (όπου θα βρείτε εύκολα parking και θα αποφύγετε μποτιλιάρισμα ή τον δακτύλιο) και να συνεχίσετε με αυτά!
Επιτάχυνση/επιδόσεις
Παρ’ότι τα ηλεκτρικά ποδήλατα έχουν αντίστοιχη ισχύ, οι μικροί τροχοί και το χαμηλό βάρος των πατινιών τους προσφέρουν αυτή την “έκρηξη” που βοηθάει ιδιαίτερα για να αναπτύξετε γρήγορα μια ικανή ταχύτητα, ξεκινώντας από το φανάρι ή οπουδήποτε αλλού χρειάζεται. Μικρό το πλεονέκτημα αλλά υπαρκτό, με το 0-20 Km/h να έρχεται σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Και με σχεδόν μηδενική προσπάθεια από τον αναβάτη!
Κόστος κτήσης
Κακά τα ψέματα, ό,τι κι αν επιθυμούμε, όλα κρίνονται τη στιγμή που… βάζουμε το χέρι στην τσέπη. Ακόμα και με τη χρήση των επιδοτήσεων για τα ηλεκτρικά ποδήλατα (που, βέβαια, αναμένουμε να δούμε στην πράξη), αυτά είναι σημαντικά ακριβότερα από τα αντίστοιχων επιδόσεων πατίνια. Ένα πατίνι που καλύπτει άνετα τις ανάγκες του απλού χρήστη κοστίζει περί τα €350-500 ενώ ένα αντίστοιχο, μικρό, σπαστό ποδήλατο αγγίζει τα €600-800 και ένα συμβατικό με μεγάλους τροχούς (τύπου mountain-κούρσα) ξεπερνάει τα €1000 και μπορεί να φτάσει τα €1500+.
Δεδομένου του ότι πολλοί χρήστες επιλέγουν τα πατίνια για να μειώσουν το κόστος των μετακινήσεών τους ή/και έχουν χαμηλή οικονομική δυνατότητα και θέλουν να κάνουν γρήγορα “απόσβεση”, η διαφορά είναι αισθητή και προκρίνει το πατίνι ως το οικονομικότερο μέσο (από πλευράς κόστους αγοράς). Επίσης, αναμένουμε να δούμε ποια μοντέλα ποδηλάτων θα επωφεληθούν των επιδοτήσεων. Αλλά ακόμα και για ένα ποδήλατο των €1000, το τελικό κόστος χωρίς το επιδοτούμενο ποσό θα αγγίζει τα €600. Ίδωμεν…
Κόστος συντήρησης
Τα πατίνια έχουν μικρότερο κόστος συντήρησης σε σχέση με τα ποδήλατα, με τη διαφορά να ποικίλλει, ανάλογα με τα μοντέλα. Η απουσία σασμάν, αλυσίδας, γραναζιών κ.λπ. αφαιρεί ένα σημαντικό μέρος της πολυπλοκότητας και της συντήρησης που απαιτείται. Πρακτικά, αν δεν έχετε την τάση να… περνάτε μέσα από χαντάκια, το μόνο που θα χρειαστεί το πατίνι σας είναι διατήρηση της σωστής πίεσης στα λάστιχα και… τίποτε άλλο!
“Ατσαλάκωτη” μετακίνηση
Αν και το παραπάνω ίσως αφορά λίγους, οφείλουμε να το αναφέρουμε σαν πλεονέκτημα. Η όρθια θέση σημαίνει πως δε χρειάζεται σχεδόν καμία κίνηση/προσπάθεια από τον αναβάτη. Έτσι, το πατίνι είναι ιδανικό για να πηγαίνετε οπουδήποτε “ατσαλάκωτοι”, ακόμα και φορώντας κουστούμι, αλλά και να φτάνετε χωρίς ίχνος ιδρώτα στο μέτωπό σας. Σίγουρα αυτό είναι κάτι που όλοι θέλουμε, αλλά είναι και απαραίτητο για ορισμένες κατηγορίες εργαζόμενων.
Τα υπέρ (+) για το ηλεκτρικό ποδήλατο
Όσο κι αν αγαπάμε τα πατίνια, δε μπορούμε να αγνοήσουμε τα μειονεκτήματα και τις αδυναμίες τους. Αδυναμίες οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν κάποιους χρήστες στο να προτιμήσουν ένα ποδήλατο και δικαίως. Πάμε να δούμε τα πλεονεκτήματα των ηλεκτρικών ποδηλάτων, απέναντι στα πατίνια!
Μεγάλες ρόδες
Ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα των ποδηλάτων είναι η διάμετρος των τροχών τους. Τα πατίνια περιορίζονται σε τροχούς των 8-10″, οι οποίοι μπορούν να γίνουν επικίνδυνοι σε κακό οδόστρωμα, π.χ. (μεγάλες λακκούβες). Είτε μιλάμε για σπαστό, είτε για συμβατικό ποδήλατο, οι τροχοί είναι άνω των 14″ και συνήθως έως 28″. Έτσι προσφέρουν μακράν μεγαλύτερη ασφάλεια και σταθερότητα στο δρόμο.
Για ένα χρήστη που είναι περισσότερο εξοικειωμένος με το ποδήλατο αλλά και για χρήστες μεγαλύτερης ηλικίας ή μέτριας φυσικής κατάστασης που θέλουν μια πιο σταθερή πλατφόρμα, πιο ήπιες αντιδράσεις στις ανωμαλίες του οδοστρώματος και μια “καθιστή” θέση, το ηλεκτρικό ποδήλατο υπερτερεί. Είναι γεγονός πως τα πατίνια χρειάζονται μια έστω μέτρια προς καλή φυσική κατάσταση καθώς ανά πάσα στιγμή μπορεί να χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε τα πόδια σας για λόγους ασφάλειας, αλλά και να μεταφέρετε απότομα το βάρος σας προς τα εμπρός ή προς τα πίσω ανάλογα με την επιτάχυνση/επιβράδυνση και μάλιστα σε όρθια θέση, οπότε γενικά απευθύνονται κυρίως σε μικρές ηλικίες.
Ειδικότερα όσον αφορά το φρενάρισμα, για αποτελεσματικότερη πέδηση με το πατίνι ο αναβάτης πρέπει εγκαίρως να μεταφέρει το βάρος του προς τον πίσω τροχό και να είναι διαρκώς σε ετοιμότητα. Και εννοείται πως ποτέ δεν αφήνουμε ούτε το ένα μας χέρι από το τιμόνι του πατινιού, καθώς η αποσταθεροποίηση είναι πολύ εύκολη, εξ΄αιτίας της κατασκευής του (πολύ ψηλή κολώνα, μικρό μήκος οριζόντιας μπάρας, μικροί τροχοί).
Μεγάλη αυτονομία
Το δεύτερο σημαντικό πλεονέκτημα των ηλεκτρικών ποδηλάτων είναι η μεγάλη αυτονομία. Καθώς ο αναβάτης μπορεί να συνεισφέρει στην επιτάχυνση με τα πετάλια, παράλληλα με τον ηλεκτροκινητήρα, η κατανάλωση ενέργειας είναι σημαντικά χαμηλότερη σε σχέση με το πατίνι (όπου πρακτικά ο αναβάτης δε μπορεί να “σπρώξει” πάνω απο τα 10 Km/h). Τόσο κατά την επιτάχυνση από στάση, λοιπόν, όσο και στις ανηφόρες που απομυζούν την μπαταρία, η ύπαρξη πεταλιών βοηθά την αυτονομία να φτάσει εύκολα τα 60 ή τα 100 Km. Και φυσικά, ακόμα κι αν… μείνετε από μπαταρία, μπορείτε να συνεχίσετε άνετα με τα πετάλια! Κάτι που δεν είναι εφικτό με το πατίνι. Σημειώνουμε, ωστόσο, πως καλό θα ήταν να μη προτιμήσετε ένα πολύ φθηνό ηλεκτρικό ποδήλατο με fixed μετάδοση. Προτιμήστε έστω κάποιο μοντέλο με σασμάν 7 ταχυτήτων, το οποίο επιτρέπει την ανάπτυξη ταχύτητας έως και 20-25 Km/h με τα πετάλια.
Τελική ταχύτητα
Χάρη στους μεγάλους τροχούς αλλά και τη μετάδοση μέσω αλυσίδας, ένα ηλεκτρικό ποδήλατο μπορεί εύκολα να να “πιάσει” 30-40 Km/h. Ακόμα και ένα low-end μοντέλο τα καταφέρνει συνδυάζοντας ηλεκτροκίνηση και ανθρώπινη προσπάθεια. Στις κατηφόρες τα πατίνια εκ κατασκευής περιορίζονται σε χαμηλές ταχύτητες (ανάλογα με την τάση λειτουργίας τους) και δε μπορούν να “αφεθούν” ελεύθερα να κυλήσουν. Όμως τα ποδήλατα εκμεταλλεύονται την κλίση για να αναπτύξουν μεγάλες ταχύτητες και μάλιστα χωρίς προσπάθεια/κατανάλωση ενέργειας. Μπορεί, λοιπόν, οι μεγάλοι τροχοί να επηρεάζουν αρνητικά την επιτάχυνση, αλλά το αντιστάθμισμα είναι η αδράνεια που βοηθά την ανάπτυξη και διατήρηση υψηλών ταχυτήτων.
Στάση αναβάτη (σέλα)
Σίγουρα, η “καθιστή” στάση είναι πιο ξεκούραστη από την όρθια, ειδικά όταν έχετε να διανύσετε μεγάλες αποστάσεις. Και όταν λέμε “μεγάλες αποστάσεις”, εννοούμε άνω των 5-10 Km ανά διαδρομή. Και πιο ασφαλής σε ορισμένες περιπτώσεις, αν και σε περίπτωση ατυχήματος, όλα είναι… θέμα τύχης και συνθηκών. Υπάρχουν στην αγορά σέλες και για πατίνια, αλλά σίγουρα η ψηλή θέση καθίσματος σε ένα ηλεκτρικό ποδήλατο προσφέρει μεγάλη άνεση, μειώνοντας αντίστοιχα την ευελιξία και την ευκινησία σε καταστάσεις περιορισμένου χώρου για ελιγμούς.
Στον παράγοντα “άνεση” συμβάλλουν τόσο οι μεγάλο τροχοί, όσο και οι αναρτήσεις που συνήθως έχουν τα ποδήλατα. Τα οικονομικά πατίνια συχνά στερούνται ανάρτησεων, οπότε ο αναβάτης καταπονείται περισσότερο σε ανώμαλο οδόστρωμα.
Μεταφορά φορτίου
Μπορείτε πολύ πιο εύκολα να μεταφέρετε φορτία (π.χ. σακούλες με ψώνια) κ.λπ. με ένα ποδήλατο σε σχέση με το πατίνι. Αφ’ενός μπορείτε να έχετε καλάθι μεταφοράς στο εμπρός ή/και στο πίσω μέρος, χωρίς να καταπονείται ιδιαίτερα η κατασκευή. Αφ’ετέρου, μπορείτε να “κρεμάτε” σακούλες στα χερούλια του τιμονιού, αν και δε συνίσταται. Είναι, όμως, μια επιλογή, που το πατίνι δεν έχει καθώς η ισορροπία του επηρεάζεται σημαντικά σε μια τέτοια περίπτωση.
Κόστος
Δείχνει περίεργο αλλά ναι, το κόστος είναι πλεονέκτημα και των ποδηλάτων, αν συνυπολογίσουμε τα επιδοτούμενα ποσά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ένα ποιοτικό, ισχυρό ηλεκτρικό ποδήλατο είναι μια προτιμότερη επιλογή απ’ότι ένα πατίνι. Πλην συγκεκριμένων περιπτώσεων που η ευελιξία και η εύκολο μεταφορά/αποθήκευση είναι απολύτως απαραίτητη στον χρήστη. Αν, λοιπόν, οι επιδοτήσεις εφαρμοστούν ιδανικά, το κόστος απόκτησης ενός ποιοτικού ποδηλάτου μπορεί να βρεθεί άνετα κάτω από τα €1.000. Έτσι, αποτελεί ένα μέσο που μπορεί άνετα να αντικαταστήσει ένα “παπί”/σκούτερ σε καθημερινή βάση, για κάθε ανάγκη μετακίνησης (πλην του “δικάβαλου”, φυσικά). Μια εξαιρετικά συμφέρουσα επιλογή για όποιον θέλει να μετακινείται οικονομικά και οικολογικά. Χωρίς φόρους, τέλη, περιορισμούς και “χαρτούρα”.
Αυτά είναι, κατά τη γνώμη μας, τα κυριότερα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα ηλεκτρικών πατινιών και ποδηλάτων. Σαφώς υπάρχουν περιπτώσεις που κλίνουν τη ζυγαριά προς το ένα ή το έτερο μέσο. Όμως αναμφίβολα και τα δύο αποτελούν το μέλλον των αστικών μετακινήσεων. Και με πρωτοβουλίες όπως ο Μεγάλος Περίπατος και η επέκταση του δικτύου ποδηλατόδρομων, το μέλλον αυτό μπορεί να είναι βιώσιμο! Ο καλύτερος τρόπος να αποφασίσετε είναι να δοκιμάσετε και τα δύο μέσα ώστε να είστε βέβαιοι για την επιλογή σας.
